Ok Hazırlamak

Eğer okçuluğa yeni başladıysanız kendi okunuzu hazırlamak biraz erken olacaktır. Fakat zaman geçtikçe okların iyisini kötüsünü anlamaya başlarsınız. Böyle olunca da inceliği, sertliği, uzunluğu, kanatlar vs. size uygun oklarınız olsun istersiniz. Bu istek baş gösterdiğinde kendi oklarınızı yapmaya hazırsınız demektir. Bu yazıda kendi oklarınızı yapmak için gerekli ekipmanlar ve okları hazırlama sürecini anlatmaya çalışacağım.

Öncelikle beğendiğiniz ok şaftlarına ihtiyacınız var. Ok şaftlarında bakmanız gereken ilk özellik yabancıların spine dedikleri şaftın sertliğidir. Benim ilk yayım 38 libre idi. Profesyonel bir mağazadan almıştım. Yay ile birlikte 800 spine değerinde oklar göndermişlerdi. Şu anda 50 librenin az üzerinde atış yapıyorum hala en çok beğendiğim oklar bunlar olmasına rağmen, artık yumuşak kaldıkları anlaşılıyor.  Daha sonra aldığım okları 700 spine değerinde aldım. Birkaç gün önce 600 spine değerindeki yeni oklarımı yaptım. Yani yayınız sertleştikçe oklarınızın sertlik değeri olan spine düşüyor. Örneğin 60 librelere çıktığımda artık 500 spine oklar kullanmalıyım. Siz de yayınıza uygun bir spine değerine sahip şaftlar edinmelisiniz. Peki uygun olmayan bir spine değerine sahip ok kullandınız diyelim. Ne olur? Okunuz yaydan çıkarken mutlaka esneyerek çıkmalıdır. Bu esneme az veya çok olursa oklarınız havada düz bir çizgide gitmeyecek bu da hedefte okları bir araya toplayamayacağınız anlamına gelir. Yani güzel bir grup yapamazsınız.

Ok şaftının kol boyunuz ile uyumlu olması tercih edilir. Yayınızı tam gerdiğinizde yayı tuttuğunuz elin parmaklarının hemen dışında (1-2 cm) duran bir ok ucu ideal ok uzunluğudur. Bunu matematiksel olarak da hesap edebilirsiniz. Kollarınızı iki yana açıp ne tam gergin ne de çok gevşek tutmadan orta parmaklarınız arasındaki mesafeyi inç cinsinden ölçüp bu ölçüyü 2.5'e böldüğünüzde ideal ok uzunluğunu bulmuş olursunuz. Bu rakama 1.75 inç eklerseniz küçük farkla yukarıda tarif ettiğim uzunlukta ok uzunluğunu bulmuş olursunuz. Ok şaftlarınızı en yakın okçuluk klübünde kestirebilirsiniz. Kesmeden önce ok spektörü denen alette ok şaftında bir eğiklik varsa eğikliğin olduğu baştan kesmek için bu başa bir işaret koyarak o taraftan kesmenizde fayda var. Böylece daha düzgün bir oka sahip olmuş olursunuz. Bahsettiğim ölçüler resimde gösterilmiş.

Uygun şaftları edindikten sonra ok kanatlarına ihtiyacınız olacak. Ok kanatları değişik ebatlarda bulunabilir. Ok kanatları okunuz yaydan çıktıktan sonra okun veya yayın yanlışlarını düzeltmeye yarar. Ok yaydan çıktıktan sonra kanatlar sayesinde 16-17 metre sonra artık düz bir güzergah izlemeye başlar. Eğer kapalı bir mekanda atış yapıyorsanız kanatlarınızı eni kısa boyu uzun seçebilirsiniz. Eğer açık bir alanda atış yapıyorsanız sağdan ve soldan esen rüzgardan çok etkilenmemesi için eni ve boyu kısa kalkan şeklindeki (shield) kanatları seçmeniz daha uygun olacaktır. Avcılar genelde bunun ortası olan boyu kısa ama eni uzun kanatlar olan blazer kanatları tercih ediyorlar. Oku daha hızlı düzeltiyor bu kanatlar. Bahsettiğim kanatlar aşağıdakilere benzer. En çok kullanılanı üstten ikincisi ve üçüncüsüdür.

Kanatlar da tamamsa artık uçlar ve arkalıklara bakabiliriz. Uçlar değişik ağırlıklarda mevcuttur. Okçulukta ağırlık birimi olarak gramın yaklaşık 1/15 ağırlığında olan grain kullanılır. Ok uçları 80-90-100-110-120 grain şeklinde olabilir. Ok uçlarının ağırlıklarını arttırarak uygunsuz bir spine değerine sahip ok şaftınızı istediğiniz spine değerine çekebilirsiniz. Diyelim ki sert bir şaft kullanıyorsunuz ve onu yumuşatmak istiyorsunuz. Bunun için ağır bir ok ucu kullanmanız yeterli olacaktır. Okunuz yaydan çıkarken ağır ucu itmek için istediğiniz esnemeyi yapacaktır. Eğer herşey yolunda ise, yani istediğiniz bir spine değerine sahip şaftlarınız varsa en hafif ucu kullanmanızı tavsiye ederim. Çünkü ağırlık ne kadar artarsa yerçekimi hedefi bulmanızı o kadar zorlaştırır. Arkalıklar belki de en önemsiz parçalardır. Mevcut birçok şekli vardır. Burada önemli olan sağlam bir plastikten üretilmiş malzeme kullanmanız. Arkalık ve uçlara örnek vermek gerekirse:

Şimdi sıra yapıştırma işlemine geldi. Önce arkalık ve uçları şafta takmamız gerekiyor. Bunun için eriyen yapıştırıcılar var. Ama fiyatları oldukça pahalı. Aynı işlemi herhangi bir hırdavatçıdan alabileceğiniz silikon barı ile yapabilirsiniz. Aynı şekilde ısıtarak kullanılıyor ve sağlam oluyor. Tekrar çıkartmanız gerektiğinde her ikisini de ısıtarak geri çözebiliyorsunuz. Kanatları yapıştırmak için de kanat yapıştırıcıları mevcut. Ben bildiğimiz japon yapıştırıcılarının daha iyi olduğunu düşünmeye başladım:) İsterseniz orjinal yapıştırıcıları alın isterseniz hırdavatçıdan bir slikon barı bir japon yapıştırıcısı alın ikisi de aynı fonksiyonu görür. Yapıştırma işleminden önce şaftın içini ve kanatların takılacağı yerleri aseton ile güzelce temizlemenizde fayda var. Yapıştırıcınız daha verimli yapışacaktır. 

Yapıştırıcımız da olduğuna göre artık okumuzu yapmaya başlayabiliriz. Bunun için bir adet ok yapıştırma aparatına ihtiyacımız olacak. Bu aparat kanatları kaç derece açıyla yapıştıracaksanız ayarlanabilir. 90-120-180 derece açıyla kanat yapıştırılabiliyor. Bu dereceleri belirlerken ok yatağınızı göz önünde bulundurmanız gerekli. Uygun olmayan bir ok yatağınız varsa kanatlarınız hemen bozulacaktır. Bu aparatı kullanmayı youtube üzerinden hızlıca öğrenebilirsiniz. Aparat şuna benziyor:

Konuyu bitirmeden önce; bir adet hassas terazi edinirseniz önce şaftlarınızın ağırlığını grain cinsinden ölçüp sıraya koyabilirsiniz. Sonra uçlarınızın ağırlığını ölçüp yine küçükten büyüğe sıraya koyduktan sonra en ağır şaftınıza en hafif ucu taktığınızda bir birine daha yakın ağırlıkta şaftlar elde edebilirsiniz. En son arkalıkları takarken aynı işlemi tekrar ederseniz çok küçük farklarla ağırlıkları benzer oklar yapmış olursunuz. 

Yeni oklarınız hayırlı olsun..